Jun 2025
Wat is TOTEM en waarom is het belangrijk?
TOTEM staat voor Tool to Optimise the Total Environmental impact of Materials. Deze online rekentool werd ontwikkeld om de milieu-impact van gebouwen en bouwmaterialen te evalueren over hun volledige levenscyclus. Milieu-presstatieverslaggevers kunnen via TOTEM verschillende ontwerpkeuzes simuleren en onderling vergelijken op vlak van duurzaamheid.
De tool werd afgestemd op de Belgische context en houdt rekening met nationale milieucriteria. Hierdoor is het een betrouwbaar instrument voor wie milieuvriendelijk wil bouwen of renoveren.
Vanaf mei 2026 wordt het verplicht om de milieu-impact van bouwmaterialen via TOTEM te rapporteren bij nieuwe bouwaanvragen. Deze verplichting komt voort uit de Europese EPBD-richtlijn (Energy Performance of Buildings Directive). Doel is om de Global Warming Potential (GWP) van materialen op een transparante manier te rapporteren.
Vlaanderen stelt bovendien voor om ook andere milieu-impactindicatoren op te nemen in de rapportering, zoals:
Uitputting van grondstoffen
Milieugerelateerde gezondheidsimpact
Energieverbruik in de volledige levenscyclus
De invoering van deze rapporteringsplicht vereist een nieuwe functie binnen de bouwsector: de milieu-prestatieverslaggever (MP). Deze persoon is verantwoordelijk voor het opstellen van het verplichte rapport in de TOTEM-tool.
Om als milieu-prestatieverslaggever te mogen optreden, zijn opleidingen, examens en certificering vereist. De Vlaamse overheid werkt momenteel aan de concrete uitwerking hiervan. Alleen gecertificeerde verslaggevers mogen vanaf 2026 rapporteren.
De verplichting geldt enkel voor:
Nieuwbouwprojecten (geen renovaties)
Projecten met een bouwaanvraag vanaf mei 2026
Gebouwen in Vlaanderen (andere gewesten volgen mogelijk later)
De rapporteringsplicht wordt gekoppeld aan het bestaande EPB-proces, zodat er geen dubbele procedures ontstaan.
Architecten, EPB-verslaggevers, ingenieurs en projectontwikkelaars zullen moeten:
Zich vertrouwd maken met de TOTEM-tool
Samenwerken met een erkende milieu-prestatieverslaggever
Zorgen dat hun bouwprojecten voldoen aan de nieuwe rapporteringsverplichtingen
OVED (Organisatie voor EnergieDeskundigen) volgt de ontwikkelingen op de voet en zal opleidingen en informatie aanbieden zodra meer details beschikbaar zijn.
De verplichte rapportering via TOTEM is een belangrijke stap richting duurzaam bouwen in Vlaanderen. De introductie van de milieu-prestatieverslaggever verhoogt de transparantie en kwaliteit van de milieubeoordeling.
Neem hier contact op voor meer informatie over TOTEM-rapportering.
